View article

Eğitimde okul içi ve okul dışı özelliklerin akademik başarı ile ilişkisi uzun süredir eğitimde fırsat eşitliği bağlamında tartışılmaktadır. Okullar arası başarı farklarının görece yüksek olduğu Türkiye’de bu farkların azaltılabilmesi için başarıyla ilişkili faktörlerin belirlenmesi gerekmektedir. Bu amaçla yapılan çalışmalar çoğunlukla PISA ve TIMSS gibi uluslararası başarı izleme araştırmalarını dikkate almış ve belirli okul türlerine yönelik sonuçlar sağlamıştır. Bu çalışmada 2020 yılı Liselere Geçiş Sistemi (LGS) kapsamındaki merkezi sınava katılan tüm öğrencilerin verileri kullanılarak akademik başarıyla ilişkili faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Böylece Türkiye’de yüksek beklentili bir sınavdaki başarıyı açıklayan faktörler ilk kez tüm öğrenci evreni üzerinden belirlenmiştir. Verilerin analizinde öğrenci ve okul olmak üzere iki düzeyli hiyerarşik lineer modelleme kullanılmıştır. Araştırma bulguları, LGS merkezi sınavında okullar arası başarı varyansının, uluslararası başarı izleme çalışmalarına kıyasla düşük olduğunu göstermiştir. Öğrenci başarısı ile en güçlü ilişkiye sahip değişkenin okul sosyoekonomik düzeyi olduğu, bu değişkeni öğretmen kıdemi, okul büyüklüğü ve sınıf büyüklüğünün takip ettiği belirlenmiştir. Öğretmen başına düşen öğrenci sayısı ve hizmet içi eğitime katılım sayısı ise öğrenci başarısı ile anlamlı bir ilişki göstermemiştir. Okul ve öğrenci seviyelerindeki sosyoekonomik düzeyin öğrenci başarısı ile en güçlü ilişkiye sahip olan değişkenler olması, sosyoekonomik açıdan dezavantajlı öğrencilerin ihtiyaç duyduğu akademik desteklerin önemini ortaya …