View article

افزايش جمعيت منجر به افزايش نيازهاي آبي در بخش هاي مختلف شده است. اين شرايط نيازمند اعمال راهکارهايي جهت مديريت بهينه آب مي باشد. در اين تحقيق، مدل سه هدفه ايي جهت حداکثر نمودن سود اقتصادي، حداکثرسازي تامين مطمئن نيازها آبي و حداقل سازي برداشت از آبخوان پنج بازه مطالعاتي حوضه زرينه رود تدوين گرديد. در مدل پيشنهادي، آبخوان هاي تکاب، سقز، مياندوآب و صائين قلعه و مخزن سد زرينه رود به عنوان مولفه هاي سيستم منابع آب لحاظ گرديد. بر مبناي آب تخصيصي، نياز آبي و حداکثر عملکرد محصولات، تابع توليد تعريف و با توجه به سطح زيرکشت، منافع اقتصادي پنج بازه محاسبه شد. با استفاده از الگوريتم NSGA-II، منحني تبادل بهينه بين اهداف که بيانگر سناريوهاي مختلف کشت و تخصيص منابع آب مي باشند، استخراج شد. از آنجا که نقاط واقع بر منحني تبادل نمي تواند به طور همزمان هر سه هدف مورد اشاره را ارضا نمايد، نقطه بهينه با استفاده از روش گزينش اجتماعي بردا و ترکيب روش هاي تصميم گيري انتخاب گرديد. مقايسه نتايج بين وضعيت تخصيص تحت شرايط موجود و بهينه نشان مي دهد که مي توان با اعمال مدل پيشنهادي، بطور متوسط به ميزان 42.5 درصد در برداشت از منابع آب صرفه جويي نمود. همچنين مقايسه منافع اقتصادي حاصل از شرايط بهينه و موجود نشان مي دهد که با اجراي سناريوي پيشنهادي مي توان با افزايش 13 درصدي، منفعت کشاورزي را از 1137730 به 1285971 ميليارد ريال بهبود داد. نتايج اين تحقيق مي تواند در ساير حوضه هاي آبريز، جهت کاهش مصرف آب کشاورزي از منابع آب و افزايش در آمد کشاورزان از طريق بهينه سازي الگوي کشت مورد استفاده قرار گيرد.