View article

Namus, Türkiye’nin de içinde yer aldığı birçok kültürde kadın-erkek eşitsizliğini sürdüren bir anlayıştır. Kirlendiği düşünülen namusu temizleme adına namus kültürünü benimseyen ülkelerde her yıl binlerce kadın şiddete maruz kalmaktadır. Bu çalışmanın amacı, namus adına kadına yönelik şiddete dair sosyal temsilleri araştırmaktır. Bu amaçla, iki aşamalı karma yöntemli bir araştırma yürütülmüştür. Araştırmanın niceliksel olan birinci kısmında, çoğulcu cehalet yazınından hareketle namus temelli cinayete ilişkin erkek katılımcıların betimsel norm algısı, kadın katılımcılarınsa buyruksal norm algısı araştırılmıştır. Niteliksel olan ikinci kısımda ise, namus cinayeti işleyeceği ve işlemeyeceği düşünülen kişilere ilişkin sosyal temsiller araştırılmıştır. Çalışmaya 56 kadın ve 40 erkek olmak üzere toplam 96 lisans öğrencisi katılmıştır. Katılımcıların yaş ortalaması 21.50 (S= 1.78) yıl olarak bulunmuştur. Niceliksel bulgular, hem kadın hem erkek katılımcılarda çoğulcu cehaletin varlığına işaret etmektedir. Namus adına kadına yönelik şiddete dair bireysel algı ile betimsel ve buyruksal norm algılarının farklılaştığı görülmüştür. Niteliksel bulgular ise, namus cinayeti işleyeceği ve işlemeyeceği düşünülen kişilere ilişkin temsillerin bireysel ve sosyal özellikler olarak iki ana başlıkta toplandığını göstermiştir. Bireysel özellikler, sosyal özelliklere göre daha fazla vurgulanmıştır. Katılımcıların, namus cinayeti işleyeceği düşünülen kişilere yönelik temsilleri daha çok olumsuz özellikleri içerse de, namus cinayetlerini meşrulaştıran özelliklerin de vurgulandığı gözlemlenmiştir.